2 mùa nắng – mưa rực rỡ
Người ở đảo Phú Quý sẽ chỉ bạn đi lên núi Cao Cát, đứng từ đỉnh nhìn xuống, để thấy được gương mặt thật sự của hòn đảo này.
Về mùa gió mưa, hòn đảo ngập trong màu xanh biếc của trăm thứ cỏ cây được tưới tắm trong nước ngọt hiếm hoi giữa biển khơi.
Khác hẳn với những hòn đảo nằm xa đất liền lúc nào cũng sống trong cảnh thấp thỏm và thiếu thốn nước ngọt, Phú Quý là nơi mọi mạch nước ngầm từ giếng đào của bà con trên đảo đều cho ra những dòng ngọt ngào trong veo. Nước ngọt làm cuộc sống con người dễ chịu, lại càng làm cho cây cỏ phì nhiêu hơn, nhất là khi cơn mưa rào đổ xuống bất thần từ biển khơi.
Nếu đi bộ trên đảo nhiều ngày, người du khách có thể nhận ra vài sự quen thuộc thú vị. Nhà cửa của người dân ở xã Tam Thanh, Long Hải phần lớn được xây theo kiểu nhà trệt, lúp xúp xếp cạnh nhau, như úp xuống và nép mình để tránh những cơn bão biển hung dữ.
Đừng vội nhìn nhà của người Phú Quý mà nhìn họ nghèo hay giàu, những tay buôn ghe đông, đi ghe đánh bắt giàu có thượng thừa cũng chỉ xây những ngôi nhà trệt như vậy, bởi đã thân quen và sống ngàn đời với sóng và bão biển. Chỉ có ở xã Ngũ Phụng, nơi ít những đợt gió bão khủng khiếp, lại nằm lõm vào vùng nước yên tĩnh, người ta mới bắt đầu xây những căn nhà 2-3 lầu vài năm trở lại đây.
Mùa gió ở Phú Quý sẽ thật tuyệt vời nếu bạn kiếm được xe máy và chạy vòng quanh đảo. Bạn có thể thắng xe máy, chống chân chống và vứt xe ngay vỉa hè, trèo lên đồi cao, ra vách đá hay leo lên đỉnh núi, nhìn sóng biển đập vào ghềnh đá khổng lồ hướng ra biển. Hòn đảo này hiền hòa đến nỗi chẳng ai thèm lấy xe của ai, không lo trộm cướp, cho dù bạn có vứt chiếc xe máy ở đó 2-3 ngày. Người đảo cười hiền hậu: “Lấy xe rồi… mang đi đâu?”
Tự tay lái xe máy, tự bám vào vách đá men theo nhìn biển chiều hoàng hôn, tự ngắm nhìn những hàng ghe cá, ghe mực xếp hàng bên nhau trước giờ ra khơi, bạn sẽ hiểu vì sao hòn đảo này giàu có, sôi động và nhiều sức sống đến vậy. Mùa gió ở Phú Quý dễ dàng làm người ta say sưa, mải miết với cái lung linh xanh rờn của biển cả và ánh nắng dịu mắt sau những cơn mưa bất thần giữa ngày.
Sẽ rất khác biệt nếu bạn đến Phú Quý vào mùa khô. Từ đỉnh ngọn hải đăng Phú Quý nhìn xuống, cả rừng cây xanh tươi từ thuở ngày gió nào đó đã trở nên xanh sậm, khô rát và có mùi của bụi đất khô rang.
Nắng giữa biển là nắng của hàng nghìn tấm gương từ mặt nước phản chiếu lên, rồi ập cả ánh sáng và sức nóng vào, thay màu áo cũ kĩ, cam chịu cho cả hòn đảo. Những người đàn bà ở biển mang màu da sạm tối, ánh mắt trong veo và lấp lóa màu sáng của nước biển, cặm cụi đi lên đồi, gùi theo chiếc giỏ tre nặng đầy những món rau củ trồng được từ rẫy nhà.
Ba mẹ của bạn tui 
Mần mực con một nắng cực kì ngon và sạch.
Mần mực con một nắng cực kì ngon và sạch.
Ở Phú Quý không có ruộng lúa nào, chỉ có quanh năm khoai sắn, trái cây, nương rẫy. Gạo thơm người dân nơi đây ăn đã theo những con tàu hàng dập dềnh từ đất liền ra đảo.
Cũng ở trong sắc màu xanh sậm, nâu giòn ấy, món mực một nắng tuyệt hảo nơi này được thơm mềm vì cơn nắng quá dữ dội. Những người vợ dân câu mực thường ngồi mê mải trên một tấm phơi cả buổi sáng sớm, trải con mực tươi vừa câu đêm qua trong ghe của chồng lên từng mắt lưới. Cứ thế, thịt mực trắng tinh khô dần, khô dần và dẻo mềm lại vừa khi mặt trời lặn. Chỉ cần một nắng, con mực phơi đã khô vừa đủ, nhưng vẫn còn tươi và ngọt nước, để cất vào tủ nhà, chờ bữa ngon đem nướng mời khách.
Ai ăn mực một nắng ở Phú Quý rồi sẽ hiểu những con mực một nắng bán đầy khu du lịch ở Phan Thiết chỉ là… mực tươi để tủ lạnh đông đá, chứ nào có nắng thơm và ngọt như mực của Phú Quý.
Người Phú Quý sung túc, hào sảng
Khác với nhiều hòn đảo thiếu thốn và nhọc nhằn khác ở Việt Nam, cuộc sống của dân đảo Phú Quý dường như luôn là chuỗi ngày của sự giàu có, sung túc và đầy nét hào sảng của biển cả.
Nếu chiếc xe máy bạn đi trên đường hết xăng và phải dắt, sẽ bất ngờ có một ai đó lái xe máy đến và… cho bạn một chai xăng nhỏ châm vào để về được đến nhà. Không may mắn đến vậy thì bạn cũng chỉ cần vẫy tay, người ta cũng sẽ dừng lại giúp bạn đẩy xe về tận nơi.
Ngọn hải đăng Phú Quý
Người dân Phú Quý luôn sẵng sàng giúp đỡ người lạ từ đất liền ra. Có lần, một nhóm người nước ngoài ra đảo chơi lướt sóng gặp nạn, đã được chính ngư dân trên đảo cứu, rồi đưa về nhà chăm sóc, cho ăn uống đầy đủ. Những vị khách du lịch ấy ấy bây giờ vẫn còn là bạn với người ngư dân đã cứu mình, vài năm lại ra thăm một bận.
Sau tết âm lịch, những đoàn tàu cá cỡ lớn của dân xã Long Hải lũ lượt ra khơi. Đàn ông xã này đánh bắt 6 tháng, nghỉ chơi ở nhà 6 tháng. Trong mùa ra khơi, suốt làng trên xóm dưới chỉ còn phụ nữ ra vào, quán xuyến nhà cửa với nhau. Dân Phú Quý giỏi làm ăn, biết nuôi cá mú đắt tiền, biết nuôi con dông làm đặc sản, làm ghe đông đi mua bán hải sản trên biển.
Đến mùa nghỉ, thường từ tháng 9 đến cuối năm, cả hòn đảo chìm trong lễ hội, trong cuộc thi bóng chuyền toàn đảo, trong lễ hội hát bộ ở làng Triều Dương, lễ hội cúng Cá Ông, rồi gần Tết lại có cả cuộc thi chạy bộ lên đỉnh hải đăng Phú Quý.
Có đến chơi Đảo Phú Quý, ngồi nghe hát bộ hay ngắm nhìn lễ cúng Cá Ông cua dân đảo, người khách lạ mới có thể hiểu được sự vui vẻ và rất khoáng đạt của những người chủ biển cả này.
Trong ánh mắt của người trai đi biển Phú Quý,khách lạ có thể thấy sóng gió và ánh mặt trời bị thu vào, cùng với nụ cười hào sảng dậy biển khơi.
Và thế là không thể nào quên được, có một hòn đảo rực rỡ trên Biển Đông của Tổ Quốc…
Khải Đơn
Đảo Phú Quý nằm cách Phan Thiết 56 hải lý (hơn 100km) về hướng Đông Nam. Hòn đảo chỉ rộng 16km2, có nhiều cảnh quan thiên nhiên khác hẳn nhau, tạo nên quần thể đảo rất đẹp. Đảo lại là nơi chưa khai thác du lịch quá nhiều, dịch vụ còn rẻ, người dân thành thật và tình cảm.
Làm sao để đến Phú Quý?
Bạn có thể bắt tàu từ cảng cá Phan Thiết để đến đảo Phú Quý.
Tàu trung tốc ở Phú Quý hiện nay tạm thời không hoạt động. Bạn có thể đi các tàu BT16, BT18, giá vé 250.000đ, thời gian đi là 8 giờ trên biển.
Đến đảo, bạn thuê/mượn xe máy của người dân địa phương hoặc nhà nghỉ để đi vòng quanh đảo. Tại cảng khi xuống tàu cũng có chỗ cho thuê xe. Chỉ cần 40 phút là bạn sẽ đi hết một vòng đảo. Trên đảo có khá ít nhà nghỉ, bạn chỉ có thể nghỉ ở nhà nghỉ ngay cảng, hoặc đi vào xã Ngũ Phụng, tìm các nhà nghỉ gần UBND huyện, giá từ 150.000đ-200.000đ.
Vui chơi:
- Lên đỉnh núi Cao Cát, thăm chùa và xem các vỉa đá thiên nhiên đẹp.
- Đi bộ lên ngọn hải đăng, xem đèn biển và gặp các anh quản lí hải đăng.
- Đi bobo ra các bè cá mú, xem các loại cá rất đắt tiền được nuôi ở đây và có thể mua cá tươi tại bè nếu muốn ăn thử.
- Thuê bobo ra Hòn Tranh, một đảo nhỏ đi chừng 15 phút, có bãi cát, vách đá biển và các anh bộ đội trên đây.
- Đi bộ đến các vỉa đá, ghềnh đá cao để ngắm sóng biển khi hoàng hôn.
- Ra Mộ Thầy thắp hương và ngắm biển.
Ăn uống:
- Ra chợ cá sớm, mua cá tươi hấp và ăn ngay hoặc đặt hàng một quán ăn nào đó gần bạn, họ đều có thể làm hải sản rất tươi cho bạn ăn.